J.C.Bloem: Dichterschap

Is dit genoeg: een stuk of wat gedichten,

Voor de rechtvaardiging van een bestaan,

In 't slecht vervullen van onnoozle plichten

Om den te karigen brode allengs verdaan ?

En hierom zijn der op een doel gerichten

Bevredigende dagen mij ontgaan;

Hierom blijft mij slechts zelf en lot betichten

In zicht van' t eind der onherkeerbre baan.

Van al de dingen, die 'k in dromen zocht-

Erger: van alle, die ik wèl vermocht,

Is, nu hun tijd voorbij is, niets geworden.

En ik kan zelfs niet, als mijn onbevreesd

Erkennen mij verwijst naar de verdorden,

Aanvoeren: maar mijn bloei is schoon geweest.

Analyse

Dichten is een speciale vorm van leven, die duidelijk afwijkt van wat men gangbaar een zinvol leven noemt. Daarom vraagt de dichter zich op het eind van zijn leven af of zijn gedichten dat bestaan, dat in het slecht vervullen van onnoozle plichten is verdaan, wel kunnen rechtvaardigen.

In de ogen van de doelgerichte mensen moet het dichterschap wel als een mislukking worden beschouwd. Dichten komt voor hen immers voort uit onvermogen zich een doel te stellen. Vanwege zijn onvermogen vlucht de dichter in een poëtische droom, die niets veel zinnigs blijkt op te leveren, behalve een stuk of wat gedichten. En daardoor heeft hij de kans gemist te slagen in wat hij wél aan nuttigs had kunnen doen.

De vraag is dit genoeg een stuk of wat gedichten? is echter een retorische vraag, die de lezer dwingt daarop te antwoorden. Doordat de dichter zichzelf als een mislukkeling voorstelt suggereert hij dat op die vraag een negatief antwoord zou moeten worden gegeven. 

Maar hier schuilt een zekere ironie in. Het feit dat hij zijn dichtwerk als zo weinig belangrijk voorstelt kun je als een understatement beschouwen. De lezer van zijn gedichten weet immers wel beter. De dichter heeft iets zinnigs gedaan door  zijn gemis tot poëzie te maken. Hij zal dan daarom de vraag des te meer positief beantwoorden: Ja, dat is meer dan voldoende. Die gedichten zijn een rechtvaardiging van je bestaan, wat je ook verder van je leven hebt gemaakt.

Naschrift

Ook hier wordt wordt bij de dichter Bloem menselijk gemis tot dichterlijke winst. Want hoewel de bloei van de dichter niet mooi is geweest (hij moest immers zijn inspiratie putten uit dat gemis) blijven een stuk of wat gedichten onaantastbaar, als vruchten van een bestaan dat verder ironisch gezien als 'mislukt' kan worden beschouwd.